In Indonesie ben je een echte gast

De oude Hindi tempels van Prambanan liggen 17 kilometer buiten Yogyakarta. Ik heb de hele dag, Ferry gaat een dag zijn notities voor de reisgids uitwerken, dus ik ga de lokale bus uitproberen. De busdienst Transjogya heeft heuse bushaltes met een loket, wat een luxe. De kaartverkoopster, vertelt me welke busnummers en overstapplaatsen mij naar Prambanan brengen. Ook de conducteur wordt ingelicht over mijn bestemming. Heel Indonesië heeft met kerst en Nieuwjaar vakantie en de bus raakt zo vol als de Amsterdamse metro in de ochtendspits. Desalniettemin word ik, als enige toerist, scherp in de gaten gehouden en op de juiste momenten ingeseind.

Bij de halte Prambanan aangekomen, vraag ik aan drie dertigers of zij weten waar de ingang is. Zij gaan ook naar de tempels, dus ik kan met ze meelopen. Ze wijzen me het loket voor toeristen en blijven op me wachten. Ik vraag me af of ze niet liever met zijn drietjes de tempels bekijken, maar als ik een beetje achter blijf lopen, roepen ze me om dingen aan te wijzen of de legende van de tempels te vertellen.

Bayvwiro heeft een jaar in Leiden gestudeerd met een beurs. Hij heeft nu een goede baan en betaalt de opleiding van zijn jongste broer. Zijn tweelingbroer Barunowiro heeft 6 jaar in Zwitserland gestudeerd. Regita, zijn kersverse vrouw, heeft hij vanuit Zwitserland via het internet leren kennen. Ze kennen elkaar ’in real life’ iets korter dan een jaar en zijn 2 weken geleden getrouwd. Buyvwiro heeft in Nederland gehoord over het fenomeen “samenwonen”, iets wat ondenkbaar is voor hen. Geliefden blijven weleens bij elkaar logeren, maar als je moeder erachter komt, belt ze om te vragen waarom je haar deze schande aandoet. Kortom, als je verliefd bent en je hormonen niet in bedwang kunt houden, is het een kwestie van snel trouwen. Regita vertrouwt me als vrouwen onder elkaar toe dat ze haar vrienden en moeder in Jakarta mist en dat na twee weken getrouwd zijn, ze het eigenlijk wel een beetje saai vind om iedere ochtend weer naast haar man wakker te worden. Een relatie op afstand was eigenlijk spannender.

Regita koopt een replica van de tempel als cadeautje voor mij. Na de tempels bekeken te hebben, nodigen ze me uit voor de lunch bij hun thuis. We krijgen eerst een glaasje knalroze limonade, die zo mogelijk nog zoeter is dan het eruit ziet. Daarna gaan we met zijn viertjes aan tafel. Tot mijn vreugde staan er maar liefst drie soorten groenten op tafel. Afgelopen maand is het me nauwelijks gelukt groentegerechten bij het eten te bestellen, dus ik noteer snel de namen van de gerechten. Er staat verder tofu, tempé, omelet en gedroogde vis op tafel en uiteraard rijst. Een maaltijd zonder rijst is geen maaltijd, luidt een aloud Indonesisch gezegde.

Hoe wij de dag doorkomen met brood als ontbijt in plaat van rijst is voor hen onbegrijpelijk. Barunowiro miste in Zwitserland het Indonesische eten erg. Bayvwiro vond in Leiden genoeg  Indisch eten in tokos en supermarkt. En zo gaan we nog even door met het uitwisselen van culturele gewoontes, verschillen en overeenkomsten. Als ik klaar ben met eten, zorg ik er voor een klein beetje rijst te laten liggen, zodat ze weten dat ik genoeg heb gegeten. De schalen zijn nog steeds vol, het hele gezin kan er nog wel een keer van eten. Waarschijnlijk verwachtte moeder een reus op bezoek.

Na het eten neem ik afscheid en pak de bus terug. Behalve de conducteurs, neemt een mevrouw in de bus die naar dezelfde halte moet, mij onder haar hoede. Hoe gastvrij kunnen de bewoners van een land zijn, vraag ik me af. Ik probeer me voor te stellen dat wij in Nederland een willekeurige vreemdeling die we op straat tegen komen, zo gastvrij behandelen, maar het lukt me niet.