Leer isiXhosa spreken als Nelson Mandela! Met audio.
Reizen in Zuid-Afrika – Xhosa - Taal in Zuid-Afrika – Handige zinnen op reis in Xhosa - Zuid-Afrika
Xhosa is één van de 11 officiële talen van Zuid-Afrika. Xhosa is een klanktaal én heeft klikgeluiden. Met deze audio fragmenten hoor je hoe dat klinkt. Maak jij straks op reis nieuwe vrienden met Xhosa begroetingen?
Zuid-Afrika |
02-05-2016
Paulien van der Geest
Paulien van der Geest
's Werelds meest bekende Xhosa is ongetwijfeld Nelson Mandela. Zijn stam, de Xhosa spreekt isiXhosa en dit is één van de 11 officiële talen van Zuid-Afrika. Xhosa een klanktaal én heeft klikgeluiden in de taal. Met deze audio fragmenten hoor je hoe dat klinkt. Maak jij straks op reis nieuwe vrienden met deze Xhosa begroetingen?
Bekende Xhosa zoals Mandela en Tutu
Xhosa wordt vooral gesproken in Oostkaap en Westkaap. Het wordt gesproken door zo’n 18% van de bevolking. Het Xhosa volk heeft veel bekende Zuid-Afrikaanse mensenrechtenactivisten geleverd. De bekendste zijn zonder meer Nelson Mandela, Winnie Mandela en Desmond Tutu. Ook de tweede post-apartheid president Thabo Mbeki is Xhosa. Voor degenen die wat dieper in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis zijn gedoken zullen ook deze namen geen onbekenden zijn: Walter Sisulu, Oliver Tambo, Miriam Makeba, Chris Hani, en Steve Biko. Rijd je rond in Zuid-Afrika dan zul je heel wat straten, pleinen of vliegvelden tegenkomen die naar hen zijn vernoemd.
Klank en klik
Zoals de meeste Bantu-talen is isiXhosa een klanktaal. Dat betekent dat het zelfde woord van betekenis verandert als je het met een hoge of lage intonatie uitspreekt of als de intonatie omlaag of omhoog gaat. Om het nog wat ingewikkelder te maken: isiXhosa heeft klikgeluiden in de taal.
Wat wordt er bedoeld met klikklanken?
Er zijn tanden kliks (weergegeven door de letter C), die worden gemaakt door de tong tegen de achterkant van de tanden de plaatsen. Vergelijkbaar met het geluid tsk-tsk als je je ergert aan iets.
Er zijn laterale kliks (weergegeven door de letter X), die worden gemaakt door de tong tegen de binnenkant van de wang te plaatsen. Zoals het geluid om een paard te roepen.
Er zijn alveolaire kliks (weergegeven door de letter Q), die worden gemaakt door de tong tegen het gehemelte de plaatsen. Enigszins zoals het geluid van een kruk die uit een fles wordt getrokken.
Welke klikklanken zijn er in isiXhosa
Wij vroegen Xhosa spreker Nolubabalo Mabe om de klikgeluiden in isiXhosa voor te doen.
Hello my name is Nolubabalo Mabe and I am proud to be Xhosa. In my language isiXhosa we use many different sounds. I will give you some examples.
- !
- Q
- Qh
- X
- Xh
- Hl
- ND
- NT
- Nx
- Nc
- Ngx
- Ngq
- Nq
- Ch
Woorden met deze klanken
Wij vroegen Nolubabalo Mabe om een voorbeeld-woord te geven met al deze klanken. Dit lijstje schreef ze voor ons op en samen hebben we dit audio fragment opgenomen, zodat je kunt wennen aan de klanken. Een ding valt direct op, het gaat razendsnel!
1. Ik heb haast - Ndingxamile
2. Een elleboog - Ingqiniba
3. Mijn rug doet pijn - Umqolo Wam Uyaqaqamba
4. Ren een stukje - Ukuncunca
5. Excuseer me - Ndicela Uxolo
6. Gravel Road - Indlela yomhlaba
7. Ben verdwaald - Ndilahlekile
8. Telefoon - Umnxeba
9. Oude man - Ixhego
10. Vis - Intlanzi
11. Lui persoon - Inqenerha
Enkele beleefdheden in isiXhosa
Nu je een beetje weet hoe isiXhosa klinkt, is het tijd voor wat nuttige woorden en zinnen in Xhosa. Met deze woorden breek je overal het ijs. Deuren gaan voor je open als mensen merken dat jij je best doet om je in hun taal te verdiepen. Dus leer een paar woorden uit je hoofd en je bent de ster!
1. Hallo
Molo (wanneer je 1 persoon groet)
Molweni (wanneer je meerdere mensen tegelijk groet)
2. Hoe gaat het?
Unjani? (1 persoon)
Ninjani? (meerdere mensen)
3. Het gaat goed
Ndiphilile Nkosi
4. Hoeveel kost het?
Yimalini?
5. Dank u wel
Nkosi
6. Tot ziens
Hamba kakuhle (degene die achterblijft als ‘ga goed’)
Sala Kakuhle (degene die weggaat als ‘blijf wel’)
7. Goedenacht
Rhonanai
8. Ja
Ewe
9. Nee
Hayi
Volkslied
De kans is groot dat je zonder het te weten eigenlijk al een beetje Xhosa kent! Het bekendste isiXhosa lied wordt vaak door koren gezongen. Nkosi Sikelel' iAfrika is onderdeel van het nationale volkslied van Zuid-Afrika, Tanzania en Zambia en het voormalig volkslied van Zimbabwe en Namibië. Het is een Methodisten vers geschreven in Xhosa door Enoch Sontonga in 1897. De originele tekst was:
Nkosi, sikelel' iAfrika;
Maluphakam' uphondo lwayo;
Yiva imithandazo yethu
Nkosi sikelela, thina lusapho lwayo.
Vertaling:
Lord, bless Africa; (Heer, zegen Afrika)
May her horn rise high up; (Laat zijn roem tot in de hemel reiken)
Hear Thou our prayers (Hoor onze gebeden aan)
Lord, bless us, your family. (Heer, zegen ons, uw familie)
De aanvullende coupletten werden later geschreven door Sontonga en andere schrijvers. De originele coupletten werden vertaald in Zulu, Sotho, Afrikaans en Engels. Dit volkslied van Zuid-Afrika weerspiegelt nu op een prachtige symbolische manier de vele stammen die de Regenboognatie kleuren.
Zelf op reis naar het land van Mandela? Vraag gratis een offerte aan.
Tags: Taal - Zuid-Afrika - Nelson Mandela
