Valuta Zuid-Afrika, Lesotho en Swaziland
De nationale munteenheid in Zuid Afrika is de rand (ZAR of R), verdeeld in 100 cents. Er zijn biljetten van R10, R20, R50, R100 en R200. Er zijn muntstukken voor bedragen onder de R1, R1, R2 en R5.De waarde van de rand fluctueert de afgelopen jaren tussen 10 en 15 rand tegen 1 euro. Op het moment van schrijven krijg je voor 1 euro ongeveer 14 rand.
in Lesotho is de munteenheid de loti, meervoud maloti (M), verdeeld in 100 lisente. In Swaziland heeft men de lilangeni (SZL), meervoud emalangeni (E). De waarde van de loti en lilangeni zijn gekoppeld aan de rand en de rand wordt dan overal in geaccepteerd, hoewel je wisselgeld in loti en lilangeni terug zult krijgen.
Voor het dagelijkse leven op straat is het belangrijk voldoende kleinere coupures bij je te hebben. Bewaar dit in een aparte portemonnee, zodat je niet altijd je hele vermogen laat zien. Het is verstandig om een mix van betaalmiddelen mee te brengen, contant geld, traveller cheques en een VISA of Mastercard om geld uit de ATM te pinnen.
Desgewenst kun je op alvast op Schiphol wisselen of bij aankomst op de luchthaven Zuid-Afrikaans geld (ZAR) pinnen.
ATM (pinautomaat) criminaliteit:
In Zuid-Afrika is, evenals in Nederland, een bekende criminaliteit beroving bij het pinnen bij ATM’s (Automatic Teller Machine). Deze dieven zien er doorgaans goed gekleed en welgemanierd uit, maar saboteren de machine. Ze zorgen ervoor dat je pas vast komt te zitten en bieden je dan hun hulp aan. Zodra jij bij de bank naar binnen gaat, gaan zij er met je geld of pas vandoor, dikwijls hebben ze je dan ook al je pincode zien intoetsen. Hieronder enkele tips die de kans verkleinen dat je hiervan slachtoffer wordt.
- Zorg dat de wachtende achter je gepaste afstand houdt.
- Bescherm je pincode wanneer je deze intypt.
- Pin liever niet alleen of wanneer een situatie of persoon verdacht lijkt.
- Blijf altijd bij de pinautomaat wanneer er problemen optreden.
- Bel de gratis telefoonlijn, het nummer staat vermeld op de ATM . De bank dient direct op de hoogte te worden gesteld zodat zij het probleem kunnen oplossen.
- Vermijd ATMs ‘s nachts of op afgelegen plekken. Rijen ATM’s in shoppingmalls zijn het veiligste of die met een beveiliger (security). Gebruik de ATMs liefst gedurende openingstijden van de bank.
- Zorg dat je het alarmnummer van je bank bij je hebt en als je je kaart verliest, rapporteer dit direct.
Welke buitenlandse valuta meenemen naar Zuid-Afrika?
Het is altijd verstandig contante euro’s of dollars bij je te hebben voor noodgevallen, zeker indien je naar een meer afgelegen gebied gaat. De Amerikaanse dollar, gevolgd door de euro, wordt het meest geaccepteerd. Uiteraard heeft de euro het grote voordeel dat je geen extra wisselkoers hebt en thuis het overgebleven geld gewoon kunt gebruiken. Buitenlands muntgeld wordt echter nooit geaccepteerd. Zorg dat je biljetten er onberispelijk uitzien, gekreukelde, gescheurde en verwassen biljetten kunnen worden geweigerd.
Geld wisselen en Travelers cheques in Zuid-Afrika
Behalve bij banken (First National, Nedbank, Standard Bank), kun je bij zogenaamde Money changers, geldwisselaars, contant geld of traveler cheques wisselen. Doe dit nooit op straat, maar altijd bij een legaal bedrijf. Let er op dat bij de gepubliceerde koersen vaak de commissiekosten niet worden vermeld, waardoor de koers ongunstiger kan zijn dan de bank. $100 biljetten hebben een betere koers dan kleinere dollarbiljetten. Tel altijd eerst de randen voordat je je contant geld of traveler cheques geeft. Informeer ter plekke of, en welke geldwisselaars betrouwbaar zijn.Travelers cheques worden steeds minder gebruikt, omdat er op veel plaatsen ATM (pin) automaten zijn.Voor travelers cheques is American Express (Nedbank, Absa) en Visa (First National Bank, Nedbank) het meest geaccepteerd. Zorg dat je je aankoopbon bewaard, deze heb je nodig als je je traveler cheques wilt inruilen. In Swaziland kun je bij banken in veel verschillende plaatsen met je cheques terecht, maar in Lesotho is Maseru de enige plaats om je cheques te verzilveren.
Banken Zuid-Afrika
De banken zijn vaak open tussen 08.30-15.30uur van maandag tot vrijdag. Op zaterdag sluiten de meeste banken rond 11 uur. Wisselkantoren blijven vaak open tot 17.00 en op zaterdag tot 12 uur.
Pinpas en creditcard in Zuid-Afrika
In de grotere plaatsen zijn voldoende banken voorzien van een pinautomaat (ATM). Je bankpas moet voorzien zijn van een Maestro- of Cirrus-logo om geld op te kunnen nemen in het buitenland (bij elke ATM met het Cirrus-logo kun je ook pinnen met je pas met het Maestro-logo). In Lesotho is een internationale ATM in Maseru, in Swaziland in Mbabane, Ezulwini Vallei en enkele andere locaties.Een creditcard is verplicht bij bij het huren van een auto, de creditcard is de borg voor het autoverhuur bedrijf. Zonder creditcard krijg je absoluut geen auto mee. Een creditcard kan gebruikt worden in grotere hotels, restaurants en bij betaling van hogere bedragen bijvoorbeeld voor excursies. (In Lesotho en Swaziland zullen creditcards alleen in de grote toeristische instellingen worden geaccepteerd. Ga er dus niet vanuit dat je overal je creditcard kunt gebruiken.) Ook kan je eventueel met een creditcard pinnen (houd rekening met relatief hoge transactiekosten) of indien nodig geld opnemen bij een bank als er geen pinautomaat is. Het is daarom verstandig als je reis altijd een creditcard bij je te hebben, al is het maar voor noodgevallen.
Voor een banktransactie met je wereldpas zal ruim 2 euro in rekening worden gebracht en met je creditcard ruim 4 euro. Het is daarom voordelig een zo groot mogelijk bedrag in een keer op te nemen. Echter, uiteraard binnen de grenzen van veiligheid. Zorg dat je voldoende geld bij je hebt voor afgelegen gebieden, zoals de wildparken als Kruger Park. Verdeel het geld over de verschillende reizigers en zorg dat je er zicht op houdt.
Tips voor fooien
Fooien vormen een belangrijk en normaal onderdeel van de lokale economie, met name in de toeristische sector. Dit beslaat niet alleen fooien van de toeristen, in Afrika is het heel normaal om iemand die een service voor je verricht een klein bedrag te geven. Fooien vormen in Zuidelijk Afrika dan ook meer dan een extraatje, zij vormen voor veel mensen een deel van het salaris. Chauffeurs, gidsen en hotelpersoneel rekenen dan ook enigszins op een fooi na afloop van hun diensten. De kunst is het juiste bedrag te geven, hieronder volgen enige richtlijnen.
Natuurlijk is er geen vast bedrag of percentage waar mensen zich aan moeten houden bij het geven van fooi, het is altijd vrijblijvend maar wordt wel zeer op prijs gesteld door de service verlener. Bij een tankstation geef je aan degene die je ruiten wast, je olie en water nakijkt of je banden pompt 5-10 ZAR, zo ook iemand die een kleine dienst verricht als ‘parkeerwacht’ (op je auto letten). In het algemeen, vooral bij horeca gelegenheden, geldt een fooi van 10% op de prijs. Een richtlijn voor een (dag)excursie is een fooi van 50 – 100 ZAR voor een reisgezelschap van 2 personen. Ben je bijzonder tevreden of reis je met een grote groep, dan kunt je hier wat bij opzetten.
Afdingen
_edited-1.jpg)
Er zijn zowel winkels met vaste prijzen als stands met souvenirs waar afdingen gebruikelijk is. Afdingen is een kunst, maar blijf het in perspectief zien. Neem rustig de tijd, blijf altijd vriendelijk en zie het als een spel. Kijk rustig verder en vergelijk prijzen. Bedenk wat jij ongeveer zou willen betalen. Soms hoor je een prijs die zo gunstig is, dat afdingen niet nodig is. Soms vraagt de verkoper wel drie tot vijf keer de werkelijke prijs. Indien je tot overeenstemming bent gekomen, is de koop gesloten en kun je niet meer van je koop afzien. Blijf redelijk in hoever je gaat in je onderhandeling. Besef dat 10 rand voor jou niets is, maar voor de Afrikaan het verschil kan betekenen tussen wel of geen maaltijd.
