Authentieke Balinese tempelceremonie bijwonen? Kleed je als een Balinees!

 

 

De allereerste stap is… wassen! Purificatie is cruciaal in de Balinese cultuur. Dat gebeurt niet alleen voor het tempelbezoek, maar ook voor de rituele offerandes die de Balinese vrouwen iedere ochtend doen. Dus, was jezelf voordat je je omkleedt om naar de tempel te gaan.

 

 

De volgende stap is een mooie batik sarong om je heen wikkelen. Vrouwen wikkelen de sarong strak om zich heen en leggen een knoop in de zijkant. Mannen knopen de sarong veel losser en leggen een knoop aan de voorzijde. Dat laatste vraagt enige oefening. Maar geen nood, we hebben voor de mannen een handige tip: houd gewoon je zwemshort of korte broek aan en neem je sarong mee naar de tempel. Buiten de tempel schiet je een Balinese man aan en vraag je hem om je te helpen de sarong over je broek heen te knopen.

 

Dan de sarong zelf. Die zijn er in vele prijsklassen en kwaliteiten. Een goedkope sarong koop je voor een paar euro en daar kom je netjes mee voor de dag. Bij grote tempels worden deze sarongs ook vaak verkocht. Een sarong is altijd praktisch om op reis bij je te hebben. Je wikkelt hem om je heen bij het zwembad of je gebruikt hem als badhanddoek op het strand. Een prima investering dus, zo’n multifunctioneel item.

 

Wil je op chique, dan zijn er sarongs van prachtige kwaliteit te koop. In tegenstelling tot de goedkope sarongs komen deze niet uit de fabriek, maar zijn ze handgemaakt. Java staat bekend om zijn prachtige batikstoffen, en Lombok om zijn prachtige geweven stoffen. Van de geweven sarongs uit de Bali Aga-dorpen in het oosten van Bali wordt zelfs beweerd dat ze magische kwaliteiten bezitten! Sommige motieven en kleuren staan traditioneel voor een bepaalde kaste. Er zijn zelfs motieven en kleuren die oorspronkelijk uitsluitend gereserveerd zijn voor gebruik door de Koninklijke families. Maar sinds Indonesië een onafhankelijke democratie is geworden, gelden deze regels niet meer zo strikt en mag iedereen deze batik gebruiken. Je hebt dan wel een statement item!

 

Voor de Balinese vrouwen is de kabaja het belangrijkste deel van de tempeloutfit. De kabaja is een lang, getailleerd bloesje met knoopjes aan de voorzijde. Dit bloesje kan van katoen zijn, maar ook van opengewerkt kant of een combinatie van die twee. Een mooie kabaja wordt op maat gemaakt en kan wel $ 100,- tot $ 300,- kosten. Dat is een maandsalaris of enkele maandsalarissen in Indonesië! Een kabaja wordt vaak aangeschaft voor het huwelijk en jarenlang gebruikt. Zo’n duur pronkstok gooi je natuurlijk niet weg! Vandaar dat je soms dames die ietsje zijn aangekomen, bijna uit hun kabaja ziet puilen of dat er een soort tussenstuk in de kabaja wordt gezet. De mannen dragen op hun sarong een wit bloesje of licht gekleurd overhemd met korte mouwen. Dus heren, als je een tempel wilt bezoeken, stop dan een overhemd in je rugzak.

 

Wil je een kabaja of overhemd kopen dat je bij alle tempelbezoeken kunt gebruiken, kies dan voor wit. Wit is altijd goed, want wit staat voor puurheid. Balinese priesters zijn dan ook volledig in het wit gekleed. Zij dragen een witte sarong en een wit overhemd met lange mouwen. Op sommige tempeldagen is wit – eventueel geel – de verplichte kleur in de tempel. Mannen hebben dan een wit overhemd aan en vrouwen dragen op zulke dagen een witte kabaja.

 

Koop je als vrouw één kabaja om naar de tempel te gaan, dan is een witte kabaja de slimste investering. De kabaja zou je in Nederland ook nog kunnen dragen, bijvoorbeeld met een broek of rok.

 

Het allerbelangrijkste item van de Balinese tempeloutfit is de sjaal om het middel. De sjaal wordt door mannen en vrouwen gedragen, al valt die van de man minder op, omdat hij z’n overhemd eroverheen draagt. De sjaal dekt de ‘onreine’ organen af. De Balinezen beschouwen de lever, milt en nieren als onrein. Daar zit wel een logica in, als je bedenkt dat deze organen voor de verwerking van afvalstoffen zorgen en je lichaam schoonhouden. Aangezien de Balinees-hindoeïstische cultuur op zijn minst duizend jaar teruggaat en waarschijnlijk veel verder, vraag je je toch af hoe men dit soort medische kennis in vroeger tijd al had!

 

Je kunt dus niet zonder sjaal om je middel een authentieke tempelceremonie bezoeken.

Je ‘vieze’ organen aan de goden tonen is op Bali een belediging. Soms zie je op straat een winkelbediende in een jeans en T-shirt – maar wel met een sjaal om het middel! – de offerandes voor haar winkeltje doen. Alleen de sjaal is dan zelfs al voldoende, alleen een sarong is dat niet.

 

Vrouwen die de tempel bezoeken, dragen hun haar opgestoken of in een staart.

De haardracht van de vrouwen vertelt iets over hun huwelijkse staat: vrouwen met opgestoken haar zijn getrouwd en ongetrouwde meisjes en meisjes dragen het haar in een staart.

 

Mannen dragen naar de tempel een bandana om hun hoofd. Een bandana is een stuk stof dat opgerold om het hoofd wordt gebonden met een punt die uitsteekt aan de voorkant. De punt symboliseert de berg waarop de goden wonen. Deze bandana is ook in batik-kleuren te krijgen, maar ook hier is wit de veiligste kleur. Heb je als man lang haar, doe het dan voor het tempelbezoek in een staart.

 

Wij adviseren onze reizigers altijd om geen dure sieraden mee te nemen op reis. Zelf ga je dus waarschijnlijk niet met veel sieraden naar de tempel. Als je om je heenkijkt tijdens de ceremonie, dan zie je dat veel vrouwen gouden oorbellen, kettingen en ringen dragen. De gouden sieraden worden gedragen omdat het mooi staat, maar zijn ook aangeschaft uit een praktisch oogpunt. Veel Balinezen hebben namelijk geen bankrekening en als ze dus wat geld overhebben, dan beleggen ze dat in goud. Komen ze in geldnood, dan verpanden ze het goud weer. Ooit vroeg ik aan mijn Balinese vriendin Wayan waarom Balinese vrouwen zo mooi gekleed naar de tempel gaan. Zij antwoordde: “Wij maken ons mooi om de goden te plezieren.” Niet alleen doen de Balinezen de goden een plezier met hun prachtige authentieke outfits en verzorgde uiterlijk, ook voor jou als toerist is het een prachtig en vaak kleurrijk schouwspel.

 

Als je de 5 stappen hebt doorlopen, ben je helemaal klaar voor je eerste echte authentieke tempelceremonie op Bali. Maar, waar vind je eigenlijk zo’n ceremonie? Eenmaal op reis in Bali kom je er al snel achter dat er volop kansen zijn om een authentieke tempelceremonies bij te wonen. Naast de volle maan en de nieuwe maan wordt namelijk ook de ‘verjaardag’ van de tempel gevierd. Aangezien ieder dorp minimaal drie tempels heeft, én iedere familie haar eigen familietempel, zijn dat aardig wat tempelceremonies. En er zijn nog veel meer belangrijke dagen op de Balinese kalender, dus eigenlijk is er altijd wel ergens op het eiland een tempelfeest te vinden waar je naartoe kunt.