Sporen van de oorlog op Tarakan

Op een knalroze modder, met een keurige Indonesische ambtenaar achterop, scheur ik door de modder van zanderige wegen op het eiland Tarakan. Niet een doorsnee vakantie activiteit!

 

Voor de reisgids moeten we naar allerlei uithoeken op verschillende eilanden. Van Sulawesi vliegen we door naar Tarakan, een eiland voor de oostkust van Kalimantan, het Indonesische stuk van Borneo. Tarakan was door zijn olievelden een strategisch doelwit in de oorlog en er is dan ook stevig gevochten door Nederlanders, Japanners en Australiërs.

 

Ferry’s overgrootouders en zijn oma, toen een meisje van 17, verhuisden voor het werk in 1940 van Java naar Tarakan. Hier vielen ze - na aanvankelijk zich in de jungle verscholen te hebben gehouden- in handen van de Japanse militairen. Grote pech. Door deze verhuizing kwamen ze namelijk niet met vrouwen en kinderen terecht in de burgerkampen op Java, maar in het militaire kamp bij Kuching (in het huidige Maleisië). Over het kampleven valt gedetailleerd te lezen in het boek ‘Three came home’.

 

Op Tarakan is geen Toeristen Informatie en het museum waar we meer informatie hopen te krijgen, is onvindbaar. Na een uur ronddolen in de hitte, zonder dat iemand weet waar het museum is, zien we dat we voor het Departement voor Toerisme staan. Bezweet en wanhopig stommelen we naar binnen. Miss Tri, een jonge ambtenaar, tovert kaarten van het eiland te voorschijn met foto’s van artillerie en bunkers. `Dit willen we allemaal zien! Maar hoe vinden we iemand die Engels spreekt en ons daar wil brengen?`  Miss Tri wil ons de volgende dag wel samen met een collega rondrijden als wij de brommerhuur betalen.

 

De manager vind het gelukkig goed dat er maar liefst 2 ambtenaren een hele dag op  pad gaan met twee bezwete Nederlanders. Al moeten we heel eerlijk zeggen dat we niet de indruk krijgen dat in de kantoren van Indonesië nou een enorme werkdruk heerst. Lang niet iedereen heeft een computer voor zijn neus staan, soms zien we drie mensen naar het zelfde computerscherm staren zonder dat er iets lijkt te gebeuren en sommigen bureaus zijn angstaanjagend leeg. Het is ook niet gek om een ambtenaar met zijn hoofd op zijn bureau te zien liggen snurken. Kortom, we krijgen niet de indruk dat Indonesië een buitengewoon efficiënt overheidsorgaan heeft. Gelukkig werkt dat nu in ons voordeel.

 

Ferry stapt de volgende dag achterop bij de mannelijke collega. Ik stap achterop de roze brommer van Miss Tri en samen hobbelen we over een modderweg op zoek naar artillerie uit de tweede wereldoorlog. Al snel komen we vast te zitten. Miss Tri blijkt niet zo’n dare-devil en vraagt of ik misschien wil rijden. Dus opeens scheur ik op een blinkend roze brommer in Tarakan door de modder!

 

In één dag rijden we over het hele eiland. Nergens in Indonesië hebben we zoveel sporen van de oorlog gevonden. Er zijn wel monumenten, maar kanonnen die tussen velden met Ja-knikkers voor olie in staan, is toch the real deal. Als we ’s avonds uitgeput en modderig bij het hotel worden afgezet, vragen onze ‘ambtenaren’ wat ons ‘programma’ voor de avond is. Eventueel kunnen ze ons meenemen naar een karaoke restaurant. Super lief bedoeld, maar niet helemaal ons ding. We komen hier onderuit door te zeggen dat we toch wel heel erg moe zijn en vroeg gaan slapen.

 

De volgende ochtend halen 'onze ambtenaren' ons uit eigen beweging nogmaals op, om het museum te laten zien dat we eerder niet konden vinden. Het blijkt een enorme hangar te zijn! We waren er één straat vandaan en wij vinden het toch wel bijzonder dat niemand ons kon vertellen waar het was! Ook ‘onze’ ambtenaren komen hier voor het eerst en kijken nieuwsgierig rond. 

 

Tot slot zetten deze twee bijzonder aardige ambtenaren ons ook nog af bij het mangrovebos. Op houten steigers loop je tussen de bomen door en kun je verschillende soorten apen door de boven zien zwaaien. We komen specifiek voor de Neusaap (Nasalis Larvatus –latijn- of proboscis monkey -engels- of Bekantan -Indonesisch), een opvallende aap die alleen op Borneo voorkomt. De Neusaap heeft een bijzonder lange neus die tot voor zijn mond hangt en een beige gezicht met een rode haardos en een bolle buik. De Indonesiërs gaven hem dan ook de bijnaam “Hollander”! Geen compliment voor ons, want het is een bijzonder lelijk diertje!