Feestdagen Bali en de Balinese kalender

Om de Balinese feestdagen te snappen, is het belangrijk om eerst iets te weten over de Balinese kalender.

 

Naast de westerse, Gregoriaanse kalender hanteert men op Bali de uiterst ingewikkelde Çaka-kalender. Eigenlijk zijn dit 2 kalanders samengevoegd: de Saka en de Waku kalender.

 

De hindoeistische Saka (of Caka) kalender hanteert voor een jaar 365 dagen, net als de westerse kalender. Nyepi is de overgang naar het nieuwe jaar en valt op de nieuwe maan van de negende maand. Sommige belangrijke tempels stellen hun festivals vast volgens de Saka kalender.

 

Deze ingewikkelde kalender gebruikt 10 verschillende soorten 'weken' tussen de 1 en 10 dagen lang. Deze weken lopen tegelijkertijd. Dagen waarop de weken samenvallen, worden gezien als gunstige dagen.  Met name het samenvallen van de 5 en 7 daagse weken zijn van belang. Een vol jaar bestaat uit 30 weken van 7 dagen en beslaat dus 210 dagen.

 

Deze kalender wordt gebruikt om feestdagen aan te wijzen, zoals Galungan en Kuningan. Ook wordt met de behulp van de kalender bepaald wat goede dagen zijn voor huwelijken, begrafenissen, tandenvijl-ceremonies. Maar ook minder 'belangrijke' dagelijkse activiteiten worden bepaald door de kalender. Op de kalender wordt aangegeven welke dagen goed zijn om de fundering van een huis te leggen, op reis te gaan, een nieuw bedrijf te beginnen, een boot te bouwen of een huwelijksaanzoek te doen!

 

Knap ingewikkeld dus, om de Saka en Waku kalender én de Westerse kalender in de gaten te houden. Om het gemakkelijker te maken, heeft iedere Balinees een Kalender Cetakan in huis. De Saka en Waku kalender wordt over de gebruikelijke westerse kalender heen gelegd. Op reis zul je ongetwijfeld op kantoortjes of recepties deze kalender zien hangen. Al snel zal het je duizelen van alle 'rode' dagen die belangrijk zijn.

 

Viert de dood van de legende tiran Mayadenawa. Elke 210 dagen is er een 10 daagse periode waarin de goden naar de aarde komen voor de festiviteiten. De Barong –een mythisch leeuw-hond achtig figuur- danst over de straten van het dorp van tempel naar tempel. De Balinezen gaan op bezoek bij familie en uiteraard gaat dit gepaard met veel eten en festiviteiten. Het is een beetje te vergelijken met onze kerstperiode. De kans is groot dat een hotel aankondigt dat het personeel een dag vrij heeft (bedden worden bijvoorbeeld niet opgemaakt) en ook restaurants gaan vaak dicht. Door de periode van 210 dagen, kan het dus voorkomen dat Galungan 2 maal in een Westers kalenderjaar valt.

Kuningan is de 10^e dag; de het slot van de Galungan periode, waarbij de Balinezen de goden bedanken voor hun komst en afscheid nemen.

 

 

Balinees Oudjaar om de demonen te verjagen. Straatparades met enorme papier-mâché monsters en veel ‘herrie’ op kulkuls (trommels en gongen) om demonen te verjagen. Het doet nog het meeste aan een soort carnaval denken, maar dan zonder alcohol. Jongeren uit de buurt zijn vaak maanden bezig geweest om de spectaculaire monsters te creëren. ’s Middags worden straten afgesloten (zorg dat je vroeg op plaats van bestemming bent) en tegen schemering begint vaak de parade. Op kruispunten, het punt waar demonen zich ophouden, wordt stilgestaan en onder luid gejoel gehost met de monsters om de demonen in de war te brengen. Een absoluut spektakel om mee te maken!

Ogoh-ogoh is de avond voor Nyepi, en valt in maart of april, afhankelijk van de Çaka-kalender.

 

 

Balinees Nieuwjaar en dag (24 uur) van absolute stilte. Mensen mogen hun huis niet verlaten, niet werken, geen voertuigen, elektriciteit en apparaten gebruiken, en zelfs het vliegveld is gesloten. Voor toeristen zijn de regels minder streng, zolang je de stilte regels maar in acht neemt en binnen de grenzen van je hotel blijft. Idee is dat de met ogoh-ogoh verjaagde demonen, denken dat het eiland is verlaten en het eiland met rust laten. Het is een perfecte dag voor meditatie, bezinning en purificatie. Valt in maart of april, afhankelijk van de Çaka-kalender.                                                                                                                                                                       

 

Dit is de ‘verjaardag’ van de tempel en wordt groots gevierd. Elke 210 dagen. Aangezien de meeste dorpen drie tempels hebben, is er grote kans om een Odalan mee te maken. Ook wordt er voor grotere familietempels Odalan gevierd. Het kan zijn dat de geofferde lekkernijen worden verdeeld onder de betrokkenen. Zo kwam de huiseigenaar van een huis waar wij verbleven, ons een bakje van het geofferde voedsel brengen. Een grote gunst die je -letterlijk- met beide handen aanpakt!

 

 

In heel Indonesië wordt gevierd dat Sukarno en Hatta op 17 augustus 1945 de Onafhankelijkheid van Indonesië uitriepen. Straten of pleinen worden afgezet voor de festiviteiten, die bestaan uit spelletjes waarbij vaak kleine prijzen zijn te verdienen. Voor volwassenen is een geliefd spel tegen een ingezeepte houten paal omhoog klimmen om prijzen te pakken. Op 17 augustus wordt deze dag gevierd, maar festiviteiten kunnen al een week van te voren plaatsvinden. De voorbereidingen zie je in ieder geval regelmatig onderweg; schoolklassen oefenen alvast voor het marcheren op de 17^e.