Hoewel er onder de lokale bevolking in zuidelijk Afrika veel tropische ziektes heersen, is de kans relatief klein dat je daadwerkelijk een ziekte oploopt. De kans is groter dat je last krijgt van reizigers diarree of verkoudheid. Malaria is echter wel een risico. Een goede voorbereiding zal de kans op vervelende situaties op vakantie aanzienlijk verminderen. Zorg in ieder geval dat je reis- en ziektekosten verzekering goed op orde zijn. In dit deel van de wereld zullen doctoren contant betaald willen worden en zal je dit later moeten declareren bij je reisverzekering.
Twee maanden voordat je naar Namibië, Botswana, Zambia en/of Zimbabwe gaat, dien je een GGD of een reisdokter te bezoeken. Vaccinaties dienen vaak geruime tijd van te voren te worden gegeven en soms te worden herhaald. Afhankelijk van de lengte van je verblijf, de soort activiteiten die je onderneemt en waar je verblijft, zal worden bepaald welke vaccinaties je nodig hebt. Hieronder een schematisch overzicht per land/per ziekte. Bespreek je gedetailleerde reisplannen met de arts.
Malaria en Dengue fever
In alle vier de landen komt dengue fever (knokkelkoorts) voor, hiervoor bestaat geen vaccinatie. Malaria komt ook voor in Namibië, Botswana, Zambia en Zimbabwe. In Zambia en Zimbabwe in het gehele land, in Botswana in het noorden. In Namibië komt de ziekte in het noorden bij de grens met Angola, Caprivistrook en in het zuiden inclusief Etosha National Park (alleen november-juni) voor. Aangeraden wordt in deze gebieden om malariatabletten te gebruiken. Maak een afspraak en overleg met de tropenarts (GGD of andere kliniek) welke middelen het meest geschikt zijn in jouw situatie. Indien je geen dagelijkse malariatabletten nodig hebt of wilt nemen, kun je met je dokter de mogelijkheid bespreken om een malerone kuur mee te nemen voor het geval je toch malaria oploopt.
Bron: vaccinatiesopreis.nl
HIV
In heel Afrika komen veel HIV-besmettingen voor, zo ook in Namibië, Botswana, Zambia en Zimbabwe. Het virus wordt verspreid door geïnfecteerd bloed en bloed producten, bij seksuele interactie met een geïnfecteerde partner, en van een geïnfecteerde moeder naar haar baby gedurende de geboorte en borstvoeding. Het kan worden verspreid door bloed op bloed contact, zoals met besmette instrumenten tijdens medische, tandheelkundige, acupunctuur en andere bodypiercing procedures en door gedeelde naalden. Op het moment is er geen geneesmiddel. Hoewel er geneesmiddelen zijn die de ziekte onder controle houden, zijn deze te duur of niet toegankelijk voor de grote meerderheid van de lokale bevolking.
Als je seks hebt met een onbekende, doe dit dan altijd met een condoom. Tevens is het strafbaar om gebruik te maken van een prostituee. De meeste prostituees zijn daarnaast besmet met HIV en andere Soa’s. Vaak worden prostituees ook gedwongen, is er sprake van mensenhandel en er is zelden een prostituee die er zelf voor gekozen heeft dit ‘beroep’ uit te oefenen.
Schistosomiasis (Bilharzia)
Schistosomiasis (ook bekend onder de naam Bilharzia) is een ziekte die je kunt oplopen in zoet water. Je kunt geïnfecteerd worden met Bilharzia door minuscule wormpjes (cercariae) die zich door je huid boren als je zwemt of pootje baadt in meren of rivieren. De wormpjes vermenigvuldigen zich en nestelen zich uiteindelijk vaak in de blaas of in de darmen. De meeste kans om Bilharzia op te lopen heb je in rivieren en meren binnen een straal van 200 meter van menselijke bewoning. In snel stromend water heb je minder kans om schistosomiasis op te lopen.
Verschijnselen van schistosomiasis: Soms krijg je wat jeuk of huiduitslag rond de plek waar een wormpje is binnengekomen. Dit gebeurt een paar uur of een paar dagen nadat je geïnfecteerd bent met bilharzia. Vaak merk je verder niets van bilharzia, maar soms kun je twee tot 12 weken nadat je geïnfecteerd bent last krijgen van koorts, gewichtsverlies, buikpijn, bloed in de urine, algehele slapte, hoofdpijn, gewrichts- en spierpijn, diarree, misselijkheid, en hoesten. Op de lange termijn kan bilharzia schade veroorzaken in de lever, de blaas, de darmen en de nieren, en soms in het ruggenmerg of de hersenen.
Waar komt schistosomiasis voor? Afrika, Midden-Oosten, Azië en delen van Zuid-Amerika. Specifiek: In Zambia en Zimbabwe is de kans groot om bilharzia op te lopen als je in besmet water zwemt of pootje baadt. In Namibië en Botswana is de kans kleiner (maar wel aanwezig).
Schistosomiasis: wat kun je er aan doen? Het belangrijkste is om niet te gaan zwemmen of pootjebaden in met bilharzia besmet water. Zwembadwater met chloor is veilig, evenals zeewater. Schistosomiasis is goed met medicijnen te behandelen.
Bron: vaccinatiesopreis.nl
Reizigers diarree
De grootste kans heb je echter op reizigers diarree. Tussen de 25% en 50% van alle reizigers wereldwijd krijgen dit in hun eerste twee weken van verblijf. Reizigersdiarree wordt omschreven als minimaal driemaal waterige ontlasting binnen 24 uur in combinatie met minstens 1 van de volgende symptomen: koorts, krampen, misselijkheid, overgeven of onwel voelen. Soms is de oorzaak simpelweg de verandering van dieet. In 80% van de gevallen wordt het veroorzaakt door een bacterie en kan het eenvoudig en snel verholpen worden met antibiotica kuur van norfloxacin, ciprofloxacin of azitromycine. Vraag je reisdokter om een kuur of koop het bij een apotheek in een stad. Indien de antibiotica niet aanslaat dien je medische hulp te zoeken. Een stoppend middel als Loperamide pakt de oorzaak van het probleem niet aan en is slechts een noodoplossing indien je bijvoorbeeld een lange reis moet maken. De bacterie in je lichaam blijft in leven. Gebruik geen Loperamide indien je koorts hebt of bloed in je ontlasting. De oorzaak is meestal het eten. Eet in drukke restaurants waar het eten niet de kans krijgt om te bederven. Eet fruit dat je zelf pelt, gekookte groenten, eet geen rauw vlees, rauwe vis of salades. Hoewel men zegt dat kraanwater in Namibië drinkbaar is, adviseren we alleen de tanden hiermee te poetsen. Drink water uit flessen, dit is overal te koop. Om uitdroging te voorkomen, is het belangrijk dat je zorgt dat je altijd voldoende water drinkt, dat wil zeggen 2 tot 3 liter per dag. In geval van diarree, zorg dat je daarnaast ORS gebruikt. ORS zorgt dat je voldoende suikers en zout binnenkrijgt, wat maakt dat je je snel wat beter zult voelen.
Medicijnen
Indien je op reguliere basis medicijnen gebruikt, zorg dan dat je tweemaal zoveel medicijnen meebrengt als je nodig heeft. Geef de reserve dosis aan een medereiziger, voor het geval je bagage kwijtraakt of wordt gestolen. Zorg dat je een brief van je dokter hebt met je medische conditie en medicatie in internationale omschrijving. Je kunt om een medicijnpaspoort voor bij de douane vragen, zeker indien je spuiten en naalden meeneemt.
Zelfs op een bewolkte dag zal je gemakkelijk verbranden, gebruik zonnebrand met een hoge factor, zoals factor 15 of 30.
Eerste hulp set
- Paracetamol (pijn en koorts)
- Ibuprofen (ontstekingsremmer)
- Thermometer
- Antibiotica (norfloxacin, ciprofloxacin of azitromycine)
- ORS (tegen uitdroging)
- Ontsmettingsmiddel (jodium)
- Verband en (blaren)pleisters
- Azaron (tegen jeuk van insectenbeten)
- Anti-insect lotion met DEET (minimaal 50%)
- Tabletten tegen reisziekte
- Diarreeremmers (norit en/of loperamide)
- Zonnebrandcrème (minimaal factor 15-30)
- Aftersun
- Anti-histamine tegen allergische reacties (tip: helpt ook goed tegen jeuk van insectenbeten)
- Oog- en oordruppels indien nodig
- Malariapillen indien nodig
Tot slot, nog twee tips voor in het vliegtuig:
- Voor de slechte slapers in het vliegtuig zijn er bij de drogist natuurlijke slaapmiddelen te koop zoals melatonine en valeriaan.
- Veel mensen krijgen pijn aan de oren tijdens de vliegreis. Twee dagen van te voren zo nu en dan neusspray gebruiken doet wonderen! Daarna stoppen met gebruik.